Letupan paip gas akibat kebocoran susulan mendapan tanah

MB Selangor membacakan hasil siasatan letupan paip gas Petronas di Putra Heights. Foto: FB MB Amirudin

Oleh: Helmi Mohd Foad

Laporan siasatan penuh insiden letupan paip gas Petronas di Putra Heights, Selangor yang diumumkan hari ini merumuskan bahawa kebocoran saluran akibat pergerakan dalam tanah merupakan punca kejadian tersebut berlaku.

Berdasarkan analisis Jabatan Bomba dan Penyelamat geseran yang berlaku pada logam paip gas tersebut telah mencetuskan kebakaran namun Polis Diraja Malaysia (PDRM) dalam siasatannya mendapat tiada unsur sabotaj atau kecuaian dalam insiden pada 1 April lalu.

Jabatan Mineral dan Geosains Malaysia laporannya berkata persekitaran lapisan bawah permukaan yang lembut/longgar dan tepu air tersebut berterusan menerima tekanan dan meningkatkan risiko berlaku pemendapan tanah.

"Keadaan ini telah menyebabkan berlaku perubahan sokongan dan mengurangkan keupayaan tampungan (bearing capacity) di sekitar pendasaran saluran paip gas PGB.

"Peningkatan tekanan dari luar secara berterusan tersebut turut memberi tekanan ketara kepada saluran paip mengakibatkan berlaku keretakan serta kebocoran pada bahagian kimpalan yang relatifnya bersifat lebih lemah," kata laporan tersebut yang dikongsikan Menteri Besar Selangor Datuk Seri Amirudin Shari.

Laporan itu menjelaskan kebocoran tersebut membawa kepada pengumpulan gas dalam lapisan tanih lembut di sekelilingnya dengan tekanan yang semakin meningkat (semasa operasi) membawa kepada berlaku letusan yang menolak lapisan tanih serta saluran paip berkenaan.

Jelasnya saluran paip gas tersebut telah dibina dalam persekitaran lapisan tanah berkenaan melalui kaedah korekan terbuka dan ditanam di bawah zon tepu air.

Jabatan itu berkata geomorfologi asal kawasan 'Ground Zero' merupakan zon lembah di bahagian kaki cerun dan terdapat alur sungai semula jadi yang mengalir merentasi dari arah barat ke timur di mana kawasan ini secara relatif paling rendah dan berpaya mengunjur sehingga ke tebing Sungai Kelang (Kg Kuala Sungai Baru).

"Perlapisan tanih bawah permukaan berkenaan berada dalam zon tepu air di bawah paras air tanah setempat yang secara relatifnya adalah cetek. Lapisan tanih semula jadi ini telah ditambak di bahagian atasnya semasa proses pembangunan yang dilaksanakan di kawasan berkenaan.

"Zon tepu air di bawah permukaan tersebut mendapat imbuhan daripada sumber air bawah tanah semulajadi, resapan air permukaan yang agak tinggi terutama semasa musim hujan serta resapan air daripada aliran anak sungai asal yang telah diubah menjadi struktur saliran monsun bawah tanah (sub-surface monsoon drain)," katanya.

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan dalam laporan penuhnya pula menjelaskan faktor persekitaran yang menyebabkan insiden itu berlaku adalah disebabkan struktur saliran monsun yang merentasi kawasan tersebut selain kelembapan tanah dan resapan air yang melemahkan struktur.

"Cyclic loading dan tekanan luar menjadi punca utama. Kerosakan culvert menyumbang kerosakan paip gas.

"Hasil siasatan mendapati paip gas patah pada kimpalan berbentuk tarikan dan tanah longgar serta lembut jadi menyumbang utama dan kemudian paip mengalami pergerakan ketara sebelum kegagalan berlaku," ujarnya.

Analisis jabatan itu mendapati secara keseluruhan kesan patah pada kimpalan adalah dalam bentuk tarikan susulan pemendapan tanah sehingga 24.3 cm dalam tempoh 25 tahun dan berlaku pergerakan paip gas sehingga 15.9 cm.

"Ini menjelaskan bahawa paip gas mengalami pergerakan ketara dalam tanah sebelum kegagalan akhir berlaku," katanya.